Powikłaniem agresywnego leczenia onkologicznego może być bezpowrotna utrata funkcji jąder u mężczyzn oraz jajników u kobiet. U kobiet objawia się to przedwczesnym wygaśnięciem czynności jajników („przedwczesną menopauzą”), u mężczyzn nieprawidłowym funkcjonowaniem jąder, zaburzeniem lub brakiem wytwarzania plemników czego skutkiem jest niepłodność i brak możliwości posiadania potomstwa.

Nowoczesna medycyna daje szanse posiadania własnego dziecka po wygranej walce z nowotworem. Decyzja o wdrożeniu metod terapeutycznych polegających na zachowaniu zdolności rozrodczych powinna być podjęta przed rozpoczęciem leczenia nowotworowego. Należy zaznaczyć, że najważniejsze jest Twoje zdrowie i wygrana walka z choroba nowotworową. Dlatego też wszystkie działania służące Twojej dalszej płodności muszą odbywać się we współpracy z lekarzem zajmującym się medycyną rozrodu, z lekarzem hematologiem/onkologiem.

Jeśli jesteś w wieku rozrodczym przed rozpoczęciem leczenia należy porozmawiać o tym z lekarzem prowadzącym.

Możliwości zachowania płodności u mężczyzn

Zamrażanie nasienia i bankowanie

Skuteczną metodą zachowania płodności u mężczyzn jest zamrożenie i bankowanie nasienia. Zamrażanie nasienia nie opóźnia rozpoczęcia terapii onkologicznej. Plemniki mogą być z powodzeniem zamrażane na początku leczenia. Gdy nie ma możliwości oddania nasienia, można zastosować procedurę mikrochirurgicznego pobrania plemników bezpośrednio z jader.

U młodych chłopców przed dojrzewaniem płciowym metodą przyszłości jest eksperymentalne pobieranie i zamrożenie tkanki jądra, zawierającego niedojrzałe komórki odpowiedzialne za produkcję plemników. W przyszłości rozmrożone komórki mogłyby być przetransplantowane do uszkodzonych jąder celem przywrócenia ich funkcji.

Możliwości zachowania płodności u kobiet

Supresja hormonalna jajników

Hormonalne zahamowanie pracy jajników podczas chemio- i radioterapii może zmniejszyć ryzyko uszkodzenia.

Transpozycja jajników

U pacjentek zakwalifikowanych do naświetlania (radioterapii) obszaru miednicy można podczas zabiegu laparoskopii przemieścić jajniki poza obszar objęty radioterapią.

Zamrażanie komórek jajowych 

Skuteczną metodą zachowania płodności jest zamrożenie komórek jajowych.

Etapy

  1. Stymulacja mnogiego jajeczkowania (stymulacja owulacji). Celem stymulacji owulacji będzie uzyskanie większej niż w cyklu naturalnym liczby dojrzałych komórek jajowych.
  2. Pobranie komórek jajowych. Stosując krótkie znieczulenie ogólne zostanie wprowadzona przez pochwę do jajnika pod kontrolą ultrasonograficzną (USG) specjalna cienka igła. Następnie zawartość każdego pęcherzyka (płyn i komórka jajowa) zostanie pobrana i przekazana do laboratorium.
  3. Nastąpi zamrażanie komórek jajowych.

Po wyleczeniu, komórki jajowe mogą być użyte do uzyskania ciąży metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in-vitro).

Zamrażanie tkanki jajnikowej

Alternatywną i obiecującą metodą zachowania płodności u pacjentek jest postępowanie polegające na pobraniu i zamrożeniu części jajnika. Po zakończeniu terapii onkologicznej fragmenty jajnika są rozmrażane i wszczepiane do organizmu kobiety (autotransplantacja).

Jajnik pobierany jest podczas operacji laparoskopowej (minimum 2 dni pobytu w szpitalu). Ponadto jajniki można pobrać w trakcie operacji usunięcia guza. W przeciwieństwie komórek jajowych ta nowatorska metoda nie opóźnia rozpoczęcia terapii onkologicznej. Mrożenie tkanki jajnikowej jest jedyną szansą na zabezpieczenie płodności u dziewczynek przed osiągnięciem dojrzewania płciowego.

Po wyzdrowieniu, fragment jajnika może być przeszczepiony w jego dawne miejsce – w miejsce jajnika lub innej lokalizacji np. tkanka podskórna przedramienia, otrzewna. Jeśli przeczep wykonywany jest w miejscu usuniętego jajnika istnieje możliwość naturalnego zajścia w ciążę. Na świecie żyją już zdrowe dzieci urodzone dzięki autotransplantacji tkanki jajnikowej. W Polsce w 2016 roku wykonano udany przeszczep tkanki jajnikowej.

Jak widać, skuteczna terapia onkologiczna, podjęta w odpowiednim czasie nie blokuje możliwości pełnego życia po zakończonej chorobie. Dlatego profilaktyka zdrowia jest tak ważna. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, bądź pytania, skontaktuj się z nami.