W trakcie cyklu menstruacyjnego w organizmie kobiety zachodzi wiele procesów, a niektóre z nich dają charakterystyczne objawy. Zwykle są to objawy subtelne, jednak mogą (choć nie zawsze muszą) podpowiedzieć, w jakiej fazie cyklu znajduje się aktualnie kobieta. Co warto wiedzieć na ten temat i czy można samodzielnie rozpoznać, że doszło do owulacji?
Jak przebiega cykl miesiączkowy?
Na wstępie warto przypomnieć, z jakich etapów składa się każdy cykl menstruacyjny. W największym skrócie możemy podzielić go na 3 fazy:
- Fazę folikularną – która trwa około 2 tygodnie, od pierwszego dnia krwawienia do owulacji (wtedy dojrzewają pęcherzyki w jajnikach i rośnie poziom estrogenów).
- Owulację – mniej więcej w środku każdego cyklu, gdy komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika do jajowodu.
- Fazę lutealną – która obejmuje drugą połowę cyklu, od pierwszego dnia owulacji do pierwszego dnia miesiączki (trwa zwykle około 14 dni). W tej fazie wzrasta poziom progesteronu, którego zadaniem jest rozpulchnienie błony śluzowej jamy macicy (endometrium). Jeśli dojdzie do zapłodnienia, w macicy zagnieżdża się zarodek, jeśli nie – endometrium złuszcza się i zostaje usunięta podczas krwawienia miesięcznego.
Jak poznać dni płodne? Kiedy występują?
Przez dni płodne rozumiemy czas w środku cyklu, około dwa tygodnie po okresie. To dni okołoowulacyjne – gdy komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika i jest przesuwana przez jajowód do jamy macicy.
Warto wiedzieć, że po uwolnieniu z jajnika komórka jajowa zachowuje zdolność do zapłodnienia przez około 24 godziny (po tym czasie jej zdolność do przyjęcia plemnika gwałtownie spada). Tymczasem plemniki są w stanie przeżyć w drogach rodnych kobiety nawet kilka dni. Tym samym do dni płodnych zalicza się zwykle także kilka dni przed owulacją.
Kiedy zatem pojawiają się dni płodne? U wielu kobiet obejmują one 12-17 dzień cyklu (im dalej od czternastego dnia, tym szansę na ciążę są mniejsze, choć u niektórych kobiet dni płodne mogą pojawić się między 10 a 20 dniem cyklu).
Cykl owulacyjny jest w przypadku każdej kobiety kwestią indywidualną i nie zawsze przebiega według tego schematu. Dlatego też nie można ze stuprocentową pewnością wskazać dni płodnych i niepłodnych, choć nierzadko możliwe jest och wyznaczenie z dużym prawdopodobieństwem.
Jak samodzielnie sprawdzić dni płodne?
Jak już wspomnieliśmy, typowe objawy charakterystyczne dla dni płodnych nie zawsze jednoznacznie wskazują, na jakim etapie cyklu jest w danym momencie kobieta. Jednak dniom płodnym towarzyszą często zmiany w organizmie, które kobieta może zaobserwować samodzielnie.
Śluz szyjkowy a dni płodne
Śluz szyjkowy zmienia swoją konsystencję i wygląd w zależności od fazy cyklu. Podczas dni płodnych staje się bardziej przejrzysty i rozciągliwy, może wyglądem i konsystencją przypominać surowe białko jaja kurzego. Dzięki temu ułatwia wędrówkę plemników przez pochwę i szyjkę macicy. Dodatkowo w dniach okołoowulacyjnych gruczoły produkują więcej śluzu, co może być odczuwalne jako zwiększona wilgotność pochwy.
Po zapłodnieniu śluz zwykle gęstnieje i przybiera białokremową barwę. Dzięki temu stanowi barierę ochronną przed patogenami mogącymi zasiedlić pochwę. Tym samym mleczny śluz po owulacji może świadczyć o ciąży, choć trzeba pamiętać, że zwiększenie gęstości i mniejsza przejrzystość śluzu są charakterystyczne dla drugiej fazy cyklu (po owulacji), co jest związane ze wzrostem progesteronu.
Temperatura ciała a dni płodne
Temperatura ciała może zmieniać się w poszczególnych okresach cyklu, jednak są to zmiany bardzo niewielkie i nie u występują u każdej kobiety.
U niektórych kobiet można zaobserwować nieznaczny wzrost temperatury ciała po owulacji – w zakresie od 0,2 do 0,6°C. Podwyższona temperatura utrzymuje się zwykle do końca cyklu.
Aby ta metoda była miarodajna, konieczne jest dokładne, regularne mierzenie temperatury ciała. Zaleca się mierzyć tzw. podstawową temperaturę ciała (PTC, BBT) – określaną bezpośrednio po przebudzeniu (przed rozpoczęciem codziennej aktywności), zawsze w tym samym miejscu ciała (w którym występuje błona śluzowa: w pochwie, jamie ustnej lub w odbycie). Na rynku dostępne są termometry owulacyjne, które pomagają w precyzyjnym śledzeniu temperatury ciała (z dokładnością nawet do 0,05°C).
Kup test owulacyjny w aptece
Współcześnie dostępne są proste testy pozwalające wykryć owulację na podstawie badania moczu – mierząc stężenie hormonu LH, które wyraźnie wzrasta około dobę przed owulacją. Taki test zaleca się wykonać na kilka dni przed spodziewanym uwolnieniem komórki jajowej (około 10-12 dnia cyklu).
Jakie jeszcze objawy mogą wskazywać, że doszło do owulacji?
Wśród pozostałych sygnałów, które mogą oznaczać dni płodne, możemy wymienić:
- delikatny ból lub dyskomfort w podbrzuszu (ból owulacyjny) trwający zwykle od kilku minut do kilku godzin,
- niewielkie plamienie z pochwy (plamienie owulacyjne),
- wzrost libido,
- zmiana nastroju (wzrost poziomu energii i poprawa ogólnego samopoczucia),
- ból lub tkliwość piersi.
A także inne indywidualne (często bardzo subtelne) sygnały, które każda kobieta może zauważyć na podstawie wieloletniej obserwacji własnego ciała.