Zwiększenie szans na zajście w ciążę wymaga uwzględnienia wielu czynników zdrowotnych, stylu życia i momentu cyklu menstruacyjnego. W artykule przedstawiam podejście medyczne, które może pomóc parom starającym się o dziecko.
Zrozumienie cyklu owulacyjnego
Owulacja to moment, kiedy jajnik uwalnia komórkę jajową. To najbardziej płodny czas w cyklu – stosunek seksualny w ciągu 2 dni przed oraz w dniu owulacji daje największą szansę na poczęcie.
Dlaczego ważny jest właśnie ten moment? Komórka jajowa – jeśli nie dojdzie do zapłodnienia – obumiera po około 24 godzinach od uwolnienia z jajnika. Z kolei plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety nawet kilka dni.
Przeczytaj więcej: Jak długo żyje komórka jajowa?
Jak śledzić owulację?
Śledzenie owulacji jest możliwe za pomocą:
- Testów owulacyjnych (LH testy) – to badania wykonywane z próbki moczu – wykrywają nagły wzrost hormonu luteinizującego poprzedzający owulację. Pozytywny wynik wskazuje, że owulacja nastąpi najprawdopodobniej w ciągu 24-36 godzin.
- Pomiaru temperatury ciała – po owulacji, pod wpływem progesteronu, temperatura wzrasta o około 0,3-0,6°C i pozostaje podwyższona do początku kolejnej miesiączki.
- Obserwacji śluzu szyjkowego (w czasie okołoowulacyjnym, pod wpływem estrogenów, staje się przezroczysty, ciągnący, jak białko jaja).
Badania medyczne i diagnostyka
Jeśli po 12 miesiącach regularnych starań (lub 6 miesiącach u kobiet powyżej 35 r.ż.) nie ma ciąży, zalecana jest konsultacja z ginekologiem. Diagnostyka obejmuje najczęściej:
dla kobiety:
- Badania hormonalne (FSH, LH, AMH, prolaktyna, TSH, progesteron).
- USG ginekologiczne (monitorowanie owulacji, ocena jajników i macicy).
- HSG (badanie drożności jajowodów).
- Diagnostyka endometriozy, PCOS, chorób tarczycy.
Dla mężczyzny:
- Badanie nasienia (spermiogram).
- Konsultacja andrologiczna, hormonalna.
Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Na czym polega diagnostyka niepłodności?
Co pomaga w zajściu w ciążę? Styl życia i zdrowie ogólne
Szeroko rozumiane zdrowie ogólne i codzienne nawyki (przede wszystkim w zakresie żywienia, aktywności fizycznej i dobrostanu psychicznego) mają istotny wpływ na płodność. O czym pamiętać przede wszystkim?
Dieta i suplementacja
- Dieta śródziemnomorska (bogata w warzywa, owoce, ryby, orzechy i zdrowe tłuszcze nienasycone).
- Kwas foliowy – dla kobiet zaleca się co najmniej 400 mcg dziennie.
- Inne suplementy wspierające płodność: witamina D, B6, B12, cynk, selen, koenzym Q10, inozytol (szczególnie przy PCOS).
Aktywność fizyczna
- Umiarkowana, regularna aktywność fizyczna jest korzystna w kontekście starań o dziecko (trzeba pamiętać, że zarówno niewystarczająca jak i nadmierna aktywność może zaburzać płodność u obu płci).
- Zarówno nadwaga, jak i niedowaga mogą zaburzać owulację.
Unikanie używek
- Zaprzestanie palenia papierosów, przyjmowania alkoholu, narkotyków.
- Ograniczenie kofeiny (<200 mg/dzień).
Staranie się o dziecko a zaburzenia zdrowia mogące wpływać na płodność
- Choroby związane z nieprawidłową gospodarką hormonalną (PCOS, niedoczynność tarczycy), endometrioza, choroby autoimmunologiczne.
- Przewlekły stres – wpływa negatywnie na oś HPO (oś podwzgórze-przysadka-jajnik), czyli system regulujący równowagę organizmu na wielu poziomach (przede wszystkim w kontekście hormonalnym).
- Nieleczone infekcje intymne mogą prowadzić do niedrożności jajowodów.
Pomoc w zajściu w ciążę – możliwości medycyny rozrodu
Jeśli naturalne metody zawiodą, można zastosować metody leczenia niepłodności, takie jak:
- Stymulacja owulacji (np. lekami takimi jak letrozol, klomifen) – dzięki stymulacji w ramach cyklu powstaje więcej komórek jajowych niż w przypadku cyklu niestymulowanego.
- Inseminacja domaciczna (IUI) – która polega na podaniu nasienia do jamy macicy za pomocą cienkiego cewnika. W ramach tej procedury możliwe jest laboratoryjne poprawienie jakości nasienia.
- Zapłodnienie in vitro (IVF) – najskuteczniejsza znana współcześnie metoda leczenia niepłodności. Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: In vitro krok po kroku – wszystko o zapłodnieniu pozaustrojowym.
- Diagnostyka genetyczna zarodków (PGT-A), stosowana w określonych przypadkach.
Warto wiedzieć, że współczesna medycyna potrafi leczyć również niepłodność idiopatyczną – o nieznanej przyczynie. Więcej na ten temat przeczytasz na stronie: Czym jest niepłodność idiopatyczna i jak ją leczyć?
Artykuł powstał we współpracy z Gedeon Richter.
