Powikłaniem agresywnego leczenia onkologicznego może być bezpowrotna utrata funkcji jąder u mężczyzn oraz jajników u kobiet. U kobiet objawia się to przedwczesnym wygaśnięciem czynności jajników („przedwczesną menopauzą”), u mężczyzn nieprawidłowym funkcjonowaniem jąder, zaburzeniem lub brakiem wytwarzania plemników czego skutkiem jest niepłodność i brak możliwości posiadania potomstwa.
Nowoczesna medycyna daje szanse posiadania własnego dziecka po wygranej walce z nowotworem. Decyzja o wdrożeniu metod terapeutycznych polegających na zachowaniu zdolności rozrodczych powinna być podjęta przed rozpoczęciem leczenia nowotworowego. Należy zaznaczyć, że najważniejsze jest Twoje zdrowie i wygrana walka z choroba nowotworową. Dlatego też wszystkie działania służące Twojej dalszej płodności muszą odbywać się we współpracy z lekarzem zajmującym się medycyną rozrodu, z lekarzem hematologiem/onkologiem.
Jeśli jesteś w wieku rozrodczym przed rozpoczęciem leczenia należy porozmawiać o tym z lekarzem prowadzącym.
Możliwości zachowania płodności u mężczyzn
Zamrażanie nasienia i bankowanie
Skuteczną metodą zachowania płodności u mężczyzn jest zamrożenie i bankowanie nasienia. Zamrażanie nasienia nie opóźnia rozpoczęcia terapii onkologicznej. Plemniki mogą być z powodzeniem zamrażane na początku leczenia. Gdy nie ma możliwości oddania nasienia, można zastosować procedurę mikrochirurgicznego pobrania plemników bezpośrednio z jader.
U młodych chłopców przed dojrzewaniem płciowym metodą przyszłości jest eksperymentalne pobieranie i zamrożenie tkanki jądra, zawierającego niedojrzałe komórki odpowiedzialne za produkcję plemników. W przyszłości rozmrożone komórki mogłyby być przetransplantowane do uszkodzonych jąder celem przywrócenia ich funkcji.
Możliwości zachowania płodności u kobiet
Supresja hormonalna jajników
Hormonalne zahamowanie pracy jajników podczas chemio- i radioterapii może zmniejszyć ryzyko uszkodzenia.
Transpozycja jajników
U pacjentek zakwalifikowanych do naświetlania (radioterapii) obszaru miednicy można podczas zabiegu laparoskopii przemieścić jajniki poza obszar objęty radioterapią.
Zamrażanie komórek jajowych
Skuteczną metodą zachowania płodności jest zamrożenie komórek jajowych.
Etapy
- Stymulacja mnogiego jajeczkowania (stymulacja owulacji). Celem stymulacji owulacji będzie uzyskanie większej niż w cyklu naturalnym liczby dojrzałych komórek jajowych.
- Pobranie komórek jajowych. Stosując krótkie znieczulenie ogólne zostanie wprowadzona przez pochwę do jajnika pod kontrolą ultrasonograficzną (USG) specjalna cienka igła. Następnie zawartość każdego pęcherzyka (płyn i komórka jajowa) zostanie pobrana i przekazana do laboratorium.
- Nastąpi zamrażanie komórek jajowych.
Po wyleczeniu, komórki jajowe mogą być użyte do uzyskania ciąży metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in-vitro).
Zamrażanie tkanki jajnikowej
Alternatywną i obiecującą metodą zachowania płodności u pacjentek jest postępowanie polegające na pobraniu i zamrożeniu części jajnika. Po zakończeniu terapii onkologicznej fragmenty jajnika są rozmrażane i wszczepiane do organizmu kobiety (autotransplantacja).
Jajnik pobierany jest podczas operacji laparoskopowej (minimum 2 dni pobytu w szpitalu). Ponadto jajniki można pobrać w trakcie operacji usunięcia guza. W przeciwieństwie komórek jajowych ta nowatorska metoda nie opóźnia rozpoczęcia terapii onkologicznej. Mrożenie tkanki jajnikowej jest jedyną szansą na zabezpieczenie płodności u dziewczynek przed osiągnięciem dojrzewania płciowego.
Po wyzdrowieniu, fragment jajnika może być przeszczepiony w jego dawne miejsce – w miejsce jajnika lub innej lokalizacji np. tkanka podskórna przedramienia, otrzewna. Jeśli przeczep wykonywany jest w miejscu usuniętego jajnika istnieje możliwość naturalnego zajścia w ciążę. Na świecie żyją już zdrowe dzieci urodzone dzięki autotransplantacji tkanki jajnikowej. W Polsce w 2016 roku wykonano udany przeszczep tkanki jajnikowej.
Jak widać, skuteczna terapia onkologiczna, podjęta w odpowiednim czasie nie blokuje możliwości pełnego życia po zakończonej chorobie. Dlatego profilaktyka zdrowia jest tak ważna. Jeżeli masz jakieś wątpliwości, bądź pytania, skontaktuj się z nami.