Co to jest punkcja?

Punkcja (OPU – Ovum PICK up) to inaczej pobranie komórek jajowych. Podczas krótkiego znieczulenia ogólnego dożylnego lub miejscowego wprowadzamy przez pochwę do jajnika pod kontrolą USG specjalną cienką igłę. Następnie pobieramy po kolei zawartość każdego pęcherzyka (płyn i komórkę jajową). Pobranie komórek jajowych odbywa się ok. 34–36 godz. po iniekcji hCG.

Zabieg ten przeprowadzany jest ambulatoryjnie i trwa około 15 minut. Po kilkugodzinnym pobycie w Klinice pacjentka może wrócić do domu.

Kiedy przeprowadza się punkcję jajników?

Punkcja odbywa się po zakończeniu stymulacji hormonalnej, kiedy komórki jajowe znajdujące się w pęcherzykach jajnikowych są gotowe do zapłodnienia. Oocyty pobieramy w momencie, w którym są one w pełni dojrzałe, ale nie zostały jeszcze uwolnione z pęcherzyków.

Punkcja jest stosowana:

• W procedurze in vitro – pobrane komórki jajowe zostają połączone z gametami męskimi w laboratorium, a powstały w ten sposób zarodek przeniesiony przez pochwę do dróg rodnych kobiety.
• W programie dawstwa komórek jajowych – gdy zdrowe kobiety decydują się oddać swoje oocyty innym parom, które zmagają się z problemem niepłodności.
• W ramach zabezpieczenia płodności na przyszłość – co może być związane z zaplanowanym leczeniem onkologicznym lub odłożeniem planów rozrodczych na później.

Punkcja jajników – moment pobrania komórek

Punkcja jajników wykonywana jest drogą dopochwową. Do dróg rodnych wprowadza się bardzo cienką igłę, razem z głowicą ultrasonografu. Igłę, pod kontrolą USG, przeprowadza się przez sklepienie pochwy i kieruje w stronę jajnika. Po nakłuciu jajnika w odpowiednim miejscu (nakłucie pęcherzyków jajnikowych) pobiera się niewielką ilość płynu zawierającego komórki jajowe. Czynność powtarza się kilkukrotnie, po czym wycofuje igłę oraz głowicę USG z dróg rodnych pacjentki.

Dzięki kontroli USG igła jest wprowadzana bardzo precyzyjnie do pęcherzyka jajnikowego, z którego pobiera się płyn. Nakłucie sklepienia pochwy i jajnika cienką igłą to jedyna ingerencja w struktury narządów – punkcja nie wiąże się z szerszą interwencją chirurgiczną. Po upewnieniu się, że nie doszło do krwawienia, pacjentka zostaje wybudzona i przez krótki czas odpoczywa pod opieką lekarzy.

Jak wygląda punkcja jajników i jak przygotować się do zabiegu?

Punkcję jajników zawsze poprzedza hormonalna stymulacja owulacji, z którą wiąże się przyjmowanie określonych leków. Pacjentka powinna stosować się do wszystkich zaleceń lekarza w tym zakresie.

W dniu zabiegu pacjentka powinna pozostawać na czczo. Zalecamy przybyć do kliniki około pół godziny przed rozpoczęciem punkcji. Jeśli zabieg jest związany z procedurą in vitro, w tym samym czasie do kliniki powinien zgłosić się partner, który oddaje nasienie (jeśli nie zrobił tego wcześniej).

Pacjentka może przygotować się w specjalnym pomieszczeniu, po czym zostaje skierowana do sali zabiegowej, gdzie anestezjolog przeprowadza wywiad medyczny. Następnie zostaje podane znieczulenie – cały zabieg odbywa się na fotelu ginekologicznym. Po nakłuciu jajników i pobraniu komórek pacjentka jest wybudzana. Przez około godzinę pozostaje na sali pozabiegowej pod czujnym okiem personelu kliniki. Może już wtedy zjeść lekki posiłek.

W krótkim czasie po zabiegu odbywa się także rozmowa z lekarzem, w trakcie której pacjentka zostaje poinformowana o liczbie pobranych komórek oraz przebiegu punkcji. Jeśli kobieta uczestniczy w programie in vitro, lekarz informuje także o kolejnych krokach procedury i lekach, które kobieta powinna przyjmować na dalszych etapach.

Zalecenia po punkcji jajników

Około godzinę po punkcji jajników pacjentka może opuścić klinikę. Zwykle jej samopoczucie jest dobre, zaleca się jednak, by kobieta wróciła do domu z osobą towarzyszącą. Nie powinna także prowadzić w tym dniu pojazdów mechanicznych – najlepiej następne godziny przeznaczyć tylko na odpoczynek.

Niekiedy może wystąpić ból podbrzusza po punkcji jajników. W niewielkim nasileniu jest on rzeczą naturalną, podobnie jak niewielkie plamienia z dróg rodnych. W efekcie podanego znieczulenia możliwe są także bóle głowy, nudności lub ogólne złe samopoczucie, które nie powinno trwać dłużej niż jeden dzień.

Jeśli ból jest silny i utrzymuje się dłużej niż kilka godzin, lub gdy plamienia z dróg rodnych są intensywne i nasilają się, pacjentka powinna pilnie skonsultować się z lekarzem.