Często pacjentki zadają pytanie, jaki poziom gonadotropiny kosmówkowej jest wystarczający, aby uznać transfer zarodka za udany i stwierdzić ciążę. Na te oraz inne pytania odpowiadamy w poniższym artykule.

Czym jest gonadotropina kosmówkowa?

Gonadotropina kosmówkowa (hCG) to hormon wytwarzany przez zarodek po zagnieżdżeniu się w jamie macicy oraz – na dalszym etapie – przez łożysko. Pobudza jajniki do wytwarzania progesteronu, hormonu istotnego dla utrzymania ciąży. Produkcja hCG jest wysoka w pierwszych tygodniach po zapłodnieniu, dlatego badanie stężenia tego hormonu we krwi lub moczu jest pomocne w potwierdzeniu ciąży. Dotyczy to także zapłodnienia metodą in vitro – odpowiednio wysoki poziom hCG wskazuje, że transfer się udał i nastąpiła implementacji zarodka.

Dlaczego badamy beta hCG po transferze zarodka?

Podczas leczenia metodą zapłodnienia pozaustrojowego (IVF) za dzień zapłodnienia przyjmujemy dzień wprowadzenia plemnika do cytoplazmy komórki jajowej (ICSI) w laboratorium in vitro. Od tego momentu embriolodzy obserwują rozwój zarodka, który przenoszony jest do jamy macicy najczęściej w 2, 3 lub 5 dobie po zapłodnieniu. Transfer zarodka (ET) może być przeprowadzony w tym samym cyklu co punkcja jajników (embryo transfer – ET), lub też transfer może zostać odroczony do kolejnego cyklu, a zarodek jest zamrażany (frozen embryo transfer – FET).

Jeśli po podaniu zarodka do jamy macicy dochodzi do implantacji, to zarodek zaczyna wydzielać hormon nazywany gonadotropiną kosmówkową (hCG), której podjednostkę B tzw. BhCG możemy monitorować w surowicy krwi. Z reguły zaleca się, aby poziom BhCG w surowicy krwi oznaczony był po 10-11 dniach po podaniu zarodka.

Stężenie BhCG po transferze zarodka zaleca się badać z surowicy krwi

Stężenie beta hCG po zapłodnieniu in vitro, podobnie jak po zapłodnieniu metodą naturalną, można zbadać zarówno w surowicy krwi, jak i w moczu. Warto zaznaczyć jednak, że oznaczanie gonadotropiny kosmówkowej w jedenastej dobie jest badaniem diagnostycznym, jeżeli wykonujemy je z surowicy krwi. Testy paskowe z moczu mogą niekiedy jeszcze wyjść ujemne na tym etapie ciąży. Zdarza się, że poziom BhCG nie osiąga progu czułości testu, w zwłaszcza w sytuacji kiedy podany był zarodek 2-dniowy. Z tego powodu testy wykrywające BhCG w moczu nie są zalecane.

Kiedy badać stężenie beta hcg po zapłodnieniu in vitro?

Wraz z rozwojem zagnieżdżonego zarodka wzrasta poziom gonadotropiny kosmówkowej. Stężenie BhCG jest istotnie wyższe po transferze zarodka w stadium blastocysty (5 lub 6 doba po zapłodnieniu), niż po transferze zarodka z drugiej lub trzeciej doby, co naturalnie wynika z bardziej zaawansowanego rozwoju ciąży w chwili pomiaru gonadotropiny kosmówkowej.

Podany zarodek w stadium blastocysty wyprodukuje bHCG około 7-8 dni po transferze. 2-3 dniowy zarodek natomiast w 9-11 dniu. Proces ten zaczyna się po zagnieżdżeniu (implantacji) zarodka w macicy.

U kobiet,  którym podano zarodek w stadium blastocysty, hCG można już wykryć nawet 7 dobie po transferze, choć nie zaleca się wykonywania próby ciążowej na tak wczesnym etapie. Badanie może nie wykryć ciąży (wynik fałszywie ujemny). Ponadto w sytuacji kiedy lekarz zlecił podanie preparatu Ovitrelle, próba ciążowa może być dodatnia w sytuacji jej braku (wynik fałszywie dodatni).

Jak odczytywać wynik badania beta hCG po transferze zarodka?

Wartości BhCG powyżej  35  IU/l w 10 dobie po transferze zarodka 2-3 dniowego to wynik o dobrym rokowaniu na dalszy rozwój ciąży. W sytuacjach wątpliwych lekarz może zlecić powtórzenie badania krwi, gdyż równie ważne są odpowiednie przyrosty BhCG oceniane najczęściej w odstępie 48h. Wzrost o 60 jednostek bądź więcej zwiększa szansę na pomyślny rozwój ciąży Zakres stężeń  oznaczonych  w 10-11 dniu po wykonaniu transferu blastocysty jest szeroki i  waha się pomiędzy  55 IU/L – 222  IU/L.  W przypadku występowania ciąży bliźniaczej poziomy hCG są wyższe niż w sytuacji ciąży pojedynczej. 

Uwaga : Zakresy wartości mogę tez różnic się  zależności od laboratorium  w którym wykonano test  

βhCG po transferze zarodka – konieczna konsultacja lekarska

Każda pacjentka powinna odbyć konsultację ze swoim lekarzem prowadzącym. W przypadku pozytywnego wyniku testu wykonuje się badanie USG w terminie od 7 do 14  dni od jego uzyskania. Pewnym potwierdzeniem ciąży jest uwidocznienie zarodka w jamie macicy wraz z czynnością serca płodu — najczęściej jest to możliwe, gdy upłynie minimum  6  tygodni od pierwszego dnia ostatniej miesiączki (odpowiednio obliczony dzień hipotetycznej miesiączki). Jeżeli  wynik będzie negatywny (według norm większości laboratoriów wynik testu ciążowego jest negatywny, gdy stężenie βhCG wynosi <5 mIU/ml), lekarz. omówi z pacjentką dalsze możliwości leczenia.

Nieprawidłowy przyrost Beta hCG – o czym może świadczyć?

Jak powiedzieliśmy, wszelkie nieprawidłowości w przyroście beta hCG mogą wskazywać na nieprawidłowy rozwój ciąży. Zbyt wolny przyrost tego wskaźnika może świadczyć o wadach płodu lub też rozwoju ciąży pozamacicznej. Z kolei zwiększone stężenie może być przesłanką do diagnostyki w kierunku GTD, czyli ciążowej choroby trofoblastycznej.

Poziom Beta hCG po transferze zarodka w przebiegu in vitro jest wskaźnikiem powodzenia całej procedury, dlatego szybkie obniżenie się poziomu gonadotropiny kosmówkowej może wskazywać na poronienie.

Wysokie beta hCG mimo braku ciąży

Beta hCG bada się w celu wykrycia ciąży lub też monitorowania jej rozwoju. Gdy w organizmie kobiety rozwija się zarodek (następnie płód) poziom beta hCG systematycznie rośnie, po zakończeniu ciąży natomiast szybko spada. Utrzymujący się wysoki poziom beta hCG przy braku ciąży może wskazywać na choroby narządów rodnych – między innymi na hipogonadyzm, raka kosmówki, nowotwór jajnika lub inne dysfunkcje.