O niepłodności możemy mówić w przypadku bezskutecznego starania się o dziecko po roku regularnych stosunków płciowych bez stosowania antykoncepcji. Wśród przyczyn mogących mieć wpływ na trudności z zajściem w ciążę, identyfikuje się czynnik żeński lub męski (w ponad 50% przypadków).
W poniższym artykule przyjrzymy się przyczynom niepłodności u mężczyzn.
Objawy niepłodności u mężczyzn
Poza wydłużonym oczekiwaniem na ciążę najczęściej „niepłodność męska’’ jest bezobjawowa. Co może jednak wzbudzić niepokój? Każda z niżej wymienionych sytuacji może być objawem niepłodności u mężczyzn:
- zaburzenia erekcji, obniżenie popędu płciowego, bolesne ejakulacje lub mała objętość ejakulatu,
- ból, obrzęk lub guz wyczuwalne w obrębie jąder,
- nawracające infekcje układu oddechowego,
- anosmia, czyli brak węchu,
- ginekomastia, czyli przerost gruczołu piersiowego u mężczyzny,
- skąpe owłosienie męskie lub inne atypowe cechy wyglądu, mogące wskazywać na niewykryte dotąd mutacje genetyczne.
Jakie mogą być przyczyny męskiej niepłodności?
Z reguły etiologia jest wieloczynnikowa. Najczęściej wymienia się:
- Żylaki powrózka nasiennego, czyli poszerzone naczynia żylne splotu wiciowatego, który w typowych warunkach odprowadza krew z worka mosznowego. W efekcie zastój krwi w poszerzonych splotach żylnych podnosi temperaturę jąder i wpływa niekorzystnie na produkcję plemników.
- Infekcje cewki moczowej lub przewlekłe zapalenie prostaty: wywoływane są m.in. przez gonokoki, chlamydie i ureaplazmy. Mogą wpływać negatywnie na parametry nasienia lub prowadzić do powstania blizn utrudniających jego transport. Terapia antybakteryjna prowadzi do eradykacji patogenu.
- Zaburzenia ejakulacji, w tym ejakulację wsteczną (wytrysk wsteczny): kiedy w wyniku niewydolności zwieracza pęcherza moczowego nasienie przedostaje się przez cewkę moczową do pęcherza moczowego. Stan ten może towarzyszyć pacjentom z cukrzycą, po urazach kręgosłupa oraz po operacjach w obrębie pęcherza moczowego lub prostaty. Leczenie może polegać na pozyskaniu plemników z moczu pobranego po ejakulacji. W zależności od jakości plemników wykonuje się inseminację domaciczną lub zapłodnienie pozaustrojowe.
- wnętrostwo, czyli niezstąpienie jednego lub obu jąder do moszny. Pozostanie jądra w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym może doprowadzić do jego „przegrzania”. W efekcie wzrasta ryzyko rozwoju nowotworu jądra lub zatrzymania produkcji plemników. Wczesne leczenie chirurgiczne daje szansę na ograniczenie zmian degeneracyjnych jąder. Może być ono poprzedzone lub uzupełnione terapią hormonalną.
- Zaburzenia hormonalne: dysregulacja osi podwzgórze-przysadka-gonada może dawać objawy hipoandrogenizmu lub zmniejszonej objętości jąder. W niektórych endokrynopatiach skuteczne okazuje się leczenie farmakologiczne. W przypadku pierwotnej niewydolności jąder nie ma skutecznej metody poprawy płodności u mężczyzn.
- Stosowane leki, np. terapia zastępcza testosteronem, leki działające na ośrodkowy układ nerwowy (np. neuroleptyki), leki antybakteryjne (np. nitrofurantoina), leki blokujące receptory α lub stosowane w chemioterapii mogą wywierać negatywny wpływ na produkcję nasienia, libido lub ejakulację.
- Choroby genetyczne, w tym najczęstsza genetyczna przyczyna niepłodności, czyli zespół Klinefeltera (47, XXY), mikrodelecje w chromosomie Y lub w genie CFTR mogą objawiać się najpoważniejszym zaburzeniem parametrów nasienia, czyli azoospermią, o której szerzej piszemy w następnym artykule blogowym Azoospermia – co to jest, przyczyny, leczenie.
Jeśli para pragnie mieć dziecko i mimo regularnych starań w określonym czasie nie udaje im się osiągnąć upragnionego celu, warto udać się do specjalisty w dziedzinie rozrodu do jednej z naszych klinik Gameta. Pomoże on określić, czy przyczyny trudności z zajściem w ciążę leżą po stronie kobiecej, męskiej czy obojga partnerów.