Diagnostyka niepłodności – ustalenie kierunku leczenia
O niepłodności mówimy w sytuacji, gdy po roku odbywania regularnych stosunków płciowych bez używania żadnych środków antykoncepcyjnych kobieta nie zachodzi w ciążę. Wcześniejszą diagnostykę można rozpocząć w sytuacjach, gdy:
- wiek pacjentki przekracza 35 lat,
- cykle miesięczne charakteryzują się nieregularnością,
- u kobiety występują nieprawidłowości w budowie macicy lub endometrioza,
- przyczyny niepłodności leżą po stronie mężczyzny.
Jak przebiega diagnostyka niepłodności?
Diagnostykę niepłodności rozpoczyna się od wywiadu w trakcie którego, lekarz zbiera informacje o aktywności seksualnej, przyjmowanych lekach, trybie życia, nałogach oraz regularności cykli miesięcznych u kobiety.
Zobacz, jakie informacje pomogą w prawidłowym zdiagnozowaniu przyczyn niepłodności.
- Przeszłość chirurgiczna – przebyte zapalenie wyrostka robaczkowego, zwłaszcza powikłane zapaleniem otrzewnej, oraz wszystkie operacje w obrębie miednicy mniejszej mogące przyczyniać się do powstania zrostów i zaburzeń czynności jajowodów.
- Przeszłość ginekologiczna – nieprawidłowy czas trwania cyklów miesięcznych, bolesne stosunki, zapalenie przydatków, elektrokoagulacja lub konizacja szyjki macicy.
- Przeszłość położnicza – (ważna w przypadku niepłodności wtórnej) przebyte porody, ich powikłania, rozwój dzieci, ciąże pozamaciczne, poronienia.
- Schorzenia o podłożu endokrynnym (tarczyca, przysadka mózgowa, nadnercza itp.) oraz choroby układowe mogące powodować niepłodność lub bezpłodność.
- Przebyte choroby u mężczyzny – ważne są informacje o ewentualnie przebytym: wnętrostwie, ektopii jądra, śwince, operacji przepukliny pachwinowej, zakażeniach układu moczowo – płciowego.
- Życie seksualne pary – istotne są informacje o regularności współżycia w okresie okołoowulacyjnym, oraz o zaburzeniach typu pochwica, obniżenia potencji, braku lub przedwczesnej ejakulacji.
Kolejne kroki w diagnozowaniu niepłodności
- Badania fizykalne – czyli ocena anatomiczna narządów rodnych.
- Badania endoskopowe – pozwalają na wykryć zmiany zachodzące w narządach rozrodczych, takie jak polipy, zrosty czy guzy.
- Badania laboratoryjne – czyli badania hormonalne, immunologiczne, genetyczne czy bakteriologiczne.
Diagnostyka niepłodności kobiet
Niepłodność kobiet możemy podzielić na dwa typy:
- niepłodność pierwotna – mówi się o niej wówczas, gdy kobieta ma problem z zajściem w pierwszą ciążę,
- niepłodność wtórna – występuje wówczas, gdy problemy z zajściem w ciążę pojawiają się przy chęci posiadania drugiego lub kolejnego dziecka.
Niepłodność kobiet – przyczyny
Problemy z płodnością kobiet często wynikają z nieprawidłowej gospodarki hormonalnej. Te z kolei są skutkami chorób tarczycy, układu podwzgórzowo-przysadkowego, a także nadmiernej masy ciała. Efektem nieprawidłowej pracy hormonów są:
- zaburzenia owulacji,
- przedwczesna menopauza,
- wzrastanie pustych pęcherzyków Graffa,
- brak zdolności komórki jajowej do pęknięcia, uniemożliwiającej zapłodnienie przez plemnik.
Tego typu problemy diagnozuje się, wykonując badania hormonalne w kierunku prawidłowej pracy narządów i gruczołów produkujących hormony, sprawdzając poziom hormonów płciowych, czy wykonując kompleksową diagnostykę immunologiczną.
Inne przyczyny niepłodności kobiet związane są zmianami lub nieprawidłowościami w budowie narządów rodnych, należą do nich:
- niedrożność jajowodów,
- mięśniaki macicy,
- nieprawidłowości w budowie macicy,
- wrogość śluzu wobec nasienia mężczyzny.
Występowanie tych schorzeń można zbadać dzięki takim badaniom jak USG, laparoskopia ginekologiczna czy histeroskopia diagnostyczna.
Diagnostyka niepłodności mężczyzn
Najistotniejsze w diagnostyce męskiej niepłodności jest badanie nasienia, czyli seminogram. W jego trakcie bada się liczbę plemników, oraz ich ruchliwość. Jakość nasienia zależy od trybu życia, diety, nałogów oraz czynników zewnętrznych.
Badania hormonalne
Podobnie jak w przypadku kobiet, tak samo niepłodność męska może być spowodowana nieprawidłowym stężeniem hormonów. Dlatego w diagnostyce niepłodności męskiej wykonujemy również badania hormonalne na stężenie testosteronu, hormonów gonadotropowych, estradiolu czy TSH i FT4.
Mikrobiologiczne przyczyny niepłodności
Problemy z płodnością mężczyzn mogą wynikać z przebytych chorób lub zakażeń. Dlatego w celu wykrycia przyczyn niepłodności męskiej wykonuje się badania posiewowe na obecność patogenów, bakterii, grzybów, wirusów.
Markery nowotworowe
W przypadku uzasadnionych podejrzeń pojawienia się guzów nowotworowych na jądrach ważne jest wykonanie markerów AFP oraz beta HCG.