Przyczyny niepłodności

Niepłodność u kobiet – przyczyny

Jeden na trzy przypadki występowania niepłodności u kobiet wynika z zaburzeń hormonalnych. Nieprawidłowa gospodarka hormonami płciowymi zaburza funkcjonowanie układu rozrodczego, które może przejawiać się poprzez:

• zaburzenia lub brak owulacji,
• przedwczesną menopauzę,
• brak zdolności jajeczka do pęknięcia, co uniemożliwia zapłodnienie przez plemnik,
• wzrastanie pustego pęcherzyka,
• uwalnianie komórki jajowej z pęcherzyka w nieprawidłowy sposób.

Zmiany hormonalne mogą być spowodowane chorobami gruczołów odpowiedzialnych za produkcję hormonów oraz przeprowadzanie w organizmie prawidłowej gospodarki hormonalnej. Wśród nich są:

• nadnercza, których nadczynność prowadzi do zespołu policystycznych jajników,
• przysadka mózgowa, która produkuje lutropinę odpowiedzialną za prawidłowy cykl owulacji,
• tarczyca, której niedoczynność zwiększa ryzyko poronienia, a nadczynność zaburza cykle owulacyjne.

Zaburzenia hormonalne to jednak nie wszystkie przyczyny niepłodności kobiet. Problemy z zajściem w ciążę mogą powodować liczne zmiany chorobowe, stany zapalne lub efekty zabiegów inwazyjnych wykonywanych w okolicach jamy brzusznej. Co jeszcze może powodować niepłodność?

• Endometrioza – czyli choroba, która powoduje, że komórki błony śluzowej macicy nie opuszczają organizmu, ale dostają się w jego głąb, wywołując guzki, torbiele, krwawienia, stany zapalne i zrosty, które doprowadzają do niepłodności.
• Mięśniaki macicy – dotyczą kobiet w każdym wieku. Mogą powodować bolesne miesiączki, podczas których dochodzi do obfitego krwawienia. Niektóre mięśniaki mogą dostawać się do pochwy wywołując silne skurcze macicy. Stany te prowadzą do niepłodności oraz poronień.
• Nieprawidłowości jajowodów – niedrożne jajowody uniemożliwiają transport komórek jajowych do macicy, a także zapłodnienie jajeczka przez plemnik. Niedrożność może być spowodowana zrostami pooperacyjnymi, polipami, mięśniakami lub stanami zapalnymi.
• Nieprawidłowości w budowie macicy – np. dwurożność, przegroda, łukowatość. Te nieprawidłowości mogą przeszkadzać w zajściu w ciążę, a w przypadku zapłodnienia powodować poronienia.
• Wrogość śluzu szyjkowego – wówczas śluz zwalcza i neutralizuje plemniki.

Wiek odgrywa bardzo ważną rolę, gdyż płodność kobiety z roku na rok jest coraz mniejsza, a znaczny jej spadek występuje po 35 roku życia. Związane jest to głównie ze spadkiem liczby i jakości komórek jajowych oraz wzrostem ryzyka poronienia.

Niepłodność u mężczyzn – przyczyny

Kluczowe w ocenie płodności męskiej jest badanie nasienia. W przypadku męskiego czynnika niepłodności najczęstszymi przyczynami problemów są nieprawidłowości nasienia, takie jak: zbyt mała liczba plemników, ich nieprawidłowa ruchliwość lub morfologia. Samo zbadanie nasienia nie określa bezpośrednio przyczyn niepłodności, jednak złe wyniki potwierdzają obecność problemu z płodnością. Męskie problemy z płodnością znacznie łatwiej jest zdiagnozować i wyleczyć niż niepłodność kobiet. Do zwiększenia liczby progresywnych plemników wystarczy często zmiana trybu życia – zmiana diety, rzucenie palenia tytoniu, ograniczenie alkoholu, redukcja wagi, większa aktywność fizyczna, ograniczenie stresu czy noszenie luźniejszej bielizny.

Poważniejsze problemy niekiedy wymagają przeprowadzenia inwazyjnych zabiegów. Co może przyczyną niepłodności męskiej?

• Urazy lub wrodzone wady jąder – mechaniczne urazy jąder lub zmiany wynikające z chorób (np. zapalenia najądrza lub zmian gruczołu krokowego (prostaty) mogą powodować nieprawidłową pracę jąder, która objawia się poprzez niewystarczająca produkcję progresywnych plemników. Niepłodność może powodować również nieprawidłowe położenie jąder, np. poza woreczkiem mosznowym.
• Żylaki powrózka nasiennego – rozszerzone naczynia krwionośne powodują nadmierne ocieplenie jąder, w związku z czym to schorzenie przyczynia się do nieustannego pogarszania jakości plemników.
• Infekcje – zakażenia bakteryjny lub grzybicze również negatywnie odbijają się na liczbie oraz jakości produkowanych przez jądra plemników.
• Choroby autoimmunizacyjne – system odpornościowy może wówczas traktować plemniki jako ciała obce i wytwarzać przeciwciała, które ja zwalczają.
• Nieprawidłowa gospodarka hormonalna – podobnie jak w przypadku kobiet, tak samo niepłodność męska może być spowodowana nieprawidłowym funkcjonowaniem narządów lub gruczołów produkujących hormony płciowe.
• Operacje przepukliny pachwinowej lub okolic krocza i jamy brzusznej – w wyniku operacji może zdarzyć się, że poprzez niedrożność dróg płciowych wytrysk stanie się niemożliwy lub mężczyzna będzie miał do czynienia z tzw. wytryskiem zwrotnym, w wyniku którego nasienie nie wydostanie się na zewnątrz, ale wróci do środka organizmu.

Niepłodność idiopatyczna

O niepłodności idiopatycznej mówi się wówczas, gdy lekarze nie stwierdzili żadnej ze znanych przyczyn niepłodności u obojga partnerów starających się o dziecko. Przyczyny niepłodności idiopatycznej wciąż nie są znane. Istnieją hipotezy, które zakłądają, że może być ona spowodowana przez:

• nieprawidłowy śluz szyjkowy o podniesionej odporności komórkowej,
• nieprawidłowe ukrwienie macicy,
• nieprawidłowa perystaltyka jajowodów,
• wydzielanie substancji toksycznych przez macicę,
• nieprawidłowa gospodarka hormonalna,
• bariery psychiczne lub emocjonalne.