Jajowody są pewnego rodzaju narządem, który ma za zadanie przechwycić komórkę jajową, umożliwić jej zapłodnienie, a następnie odżywiać i przetransportować zarodek do macicy. W miejscu, gdzie jajowód przechodzi przez ścianę macicy ma zaledwie pół milimetra średnicy. Niedrożność jajowodów występuje wtedy, gdy na skutek różnych zmian chorobowych dochodzi do zamknięcia światła jajowodu. Wówczas komórka jajowa nie może spotkać się z plemnikiem oraz zarodek nie może być przetransportowany do macicy. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy jajowód jest drożny, ale uszkodzony tzn. nie może zapewnić odpowiedniego środowiska dla komórki jajowej i zarodka.
Niedrożność jajowodów jest najczęściej wynikiem:
- zapalenia narządów miednicy mniejszej,
- zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową (najczęściej chlamydia),
- infekcji dróg moczowych,
- endometriozy,
- przebytych wcześniej ciąż pozamacicznych lub poronień,
- przebytych operacji chirurgicznych w obrębie jamy brzusznej.
Niedrożność jajowodów – objawy
Niedrożność jajowodów najczęściej przebiega bezobjawowo. Pacjentki zwykle dowiadują się o dysfunkcji tych narządów podczas diagnostyki niepłodności.
Niekiedy mogą jednak pojawić się objawy bólowe związane ze stanami zapalnymi wywołanymi na przykład przez infekcję bakteryjną. Efektem tego rodzaju infekcji mogą być zrosty, które same w sobie zwykle nie są odczuwalne przez kobietę. Oznacza to, że po wyleczeniu choroby ból ustępuje, ale jajowody mogły stać się niedrożne, co nie daje już żadnych objawów. Ból i dyskomfort może pojawić się także w przebiegu endometriozy, która także wywołuje stany zapalne i zrosty, czego konsekwencją może być właśnie niedrożność jajowodów.
Trudno zatem wskazać swoiste objawy niedrożnych jajowodów. W przypadku podejrzenia zamknięcia ich światła konieczne jest wykonanie specjalistycznych badań.
Badanie drożności jajowodów
Przez wiele lat główną metoda diagnostyczną w ocenie drożności jajowodów była histerosalpingografia (HSG). Polega ona na uwidocznieniu kanału szyjki, jamy macicy i jajowodów po wprowadzeniu środka cieniującego (kontrastu) z jednoczesnym wykonaniem celowanych zdjęć radiologicznych. Zdjęcia te pozwalają uwidocznić jaką drogę przebywa wprowadzony płyn. Jeśli kontrast nie wypływa, nasuwa to bardzo duże podejrzenie niedrożności jajowodów. Wówczas powinna być wykonana laparoskopia która potwierdza lub wyklucza nieprawidłowość.
Od kilku lat HSG jest uważane za metodę historyczną. Obecnie dzięki wysokiej jakości aparatom ultrasonograficznym oceny przepływającego kontrastu nie przeprowadza się już za pomocą promieni rentgena. W wiodących ośrodkach standardem jest kontrola drożności jajowodów i prawidłowości macicy za pomocą ultrasonografii. Dzięki temu organizm nie jest naświetlany szkodliwym promieniowaniem (chodzi zwłaszcza o jajniki).
Jak leczyć niedrożność jajowodów?
W sytuacji, gdy tylko jeden jajowód okazuje się być niedrożny i nie występują inne przyczyny zaburzające płodność, istnieje możliwość naturalnego zajścia w ciążę. Lekarz może jedynie wspomóc farmakologicznie owulację po stronie zdrowego jajowodu.
Przy zablokowaniu obu jajowodów konieczne jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego mającego na celu udrożnienie jajowodów. Takim zabiegiem jest laparoskopia. Jeżeli udrożnienie, a tak naprawdę przywrócenie prawidłowej funkcji jajowodów jest niemożliwe to jedyną szansą na ciążę jest ominięcie jajowodów, czyli zapłodnienie pozaustrojowe (In vitro). Natomiast, jeżeli jajowody są niedrożne, poszerzone, wypełnione płynem wówczas koniecznie muszą być usunięte.
Laparoskopia
Laparoskopia to technika polegająca na oglądaniu i operowaniu narządów za pomocą cienkiego endoskopu zaopatrzonego w system transmisji obrazu i manipulatorów wprowadzonych do jamy brzusznej. Obecnie jest to podstawowa technika diagnostyczno-terapeutyczna w ginekologii. Więcej na temat laparoskopii możesz przeczytać na naszych stronach: