Ciąża pozamaciczna to poważne zagrożenie dla zdrowia kobiety, dlatego szybkie rozpoznanie jej objawów jest kluczowe. Choć początkowo może przebiegać jak każda inna ciąża, z czasem pojawiają się niepokojące objawy, których nie wolno bagatelizować. Zarodek, zamiast zagnieździć się w jamie macicy, rozwija się poza nią – najczęściej w jajowodzie. Jakie sygnały mogą świadczyć o ciąży ektopowej i jak ją zdiagnozować?
Pierwsze objawy ciąży pozamacicznej – co powinno Cię zaniepokoić?
W pierwszych tygodniach ciąża pozamaciczna może dawać bardzo podobne objawy do ciąży prawidłowej – nudności, tkliwość piersi, brak miesiączki czy ogólne zmęczenie. Nic więc dziwnego, że wiele kobiet nie podejrzewa niczego niepokojącego.
Jednak z czasem mogą wystąpić dodatkowe, niepokojące symptomy, które wymagają konsultacji z lekarzem. Na co szczególnie warto zwrócić uwagę?
- ból w podbrzuszu – może być jednostronny, ostry, nasilający się falami,
- krwawienie lub plamienie – często mylone z nieregularnym okresem,
- ból przy oddawaniu moczu lub podczas wypróżnień,
- osłabienie, zawroty głowy, a w zaawansowanych przypadkach omdlenia,
- wrażenie silnego ucisku w miednicy.
Ważnym wskaźnikiem bywa też poziom hormonu beta hCG – w zdrowej ciąży jego stężenie podwaja się co dwa dni. W przypadku ciąży ektopowej ten wzrost jest zwykle wolniejszy lub nieregularny, co może być pierwszym sygnałem ostrzegawczym przy badaniu krwi.
Warto również wiedzieć, że ciąża pozamaciczna, która ulega obumarciu (tzw. poronienie trąbkowe), może być przyczyną ciąży biochemicznej.
Jak wykryć ciążę pozamaciczną?
Diagnoza ciąży ektopowej wymaga dokładnych badań, ponieważ samo wykonanie domowego testu ciążowego nie jest wystarczające. Jak więc potwierdzić wystąpienie ciąży pozamacicznej?
Zazwyczaj lekarz zaczyna od oznaczenia poziomu beta hCG we krwi. W prawidłowo rozwijającej się ciąży hormon ten szybko rośnie. Jeśli tempo przyrostu odbiega od normy, konieczne jest dalsze badanie – najczęściej USG przezpochwowe. W jego trakcie specjalista sprawdza, czy w jamie macicy znajduje się pęcherzyk ciążowy. Jeśli go nie widać, a test ciążowy jest pozytywny, pojawia się podejrzenie ciąży pozamacicznej.
Czasem w obrazie USG można zauważyć nieprawidłową strukturę w jajowodzie lub płyn w jamie brzusznej – może to sugerować krwawienie wewnętrzne. W przypadkach wątpliwych lekarz może zalecić powtórzenie USG po 48 godzinach lub – jeśli diagnoza nadal nie jest jasna – wykonać laparoskopię diagnostyczną, która pozwala bezpośrednio zajrzeć do wnętrza jamy brzusznej i potwierdzić obecność zarodka poza macicą.
Kiedy widać ciążę pozamaciczną na USG?
Zidentyfikowanie ciąży pozamacicznej za pomocą USG zazwyczaj możliwe jest między 4. a 6. tygodniem ciąży. Należy jednak podkreślić, że niestety nie zawsze od razu można ją jednoznacznie potwierdzić. W standardowej ciąży już w 5. tygodniu lekarz powinien zobaczyć pęcherzyk ciążowy w macicy, natomiast jeśli mimo dodatniego wyniku testu ciążowego nie jest on widoczny, pojawia się podejrzenie ciąży pozamacicznej.
Przyczyny ciąży pozamacicznej – co zwiększa ryzyko?
Choć ciąża pozamaciczna może wystąpić u każdej kobiety, istnieją pewne czynniki, które znacząco zwiększają ryzyko jej wystąpienia. Najczęściej winne są zaburzenia drożności jajowodów – np. wskutek stanów zapalnych, infekcji intymnych czy powikłań pooperacyjnych.
Do najważniejszych czynników ryzyka należą:
- przebyte choroby przenoszone drogą płciową (np. chlamydioza, rzeżączka)
- wcześniejsze operacje w obrębie jamy brzusznej i miednicy (np. usunięcie torbieli czy zabiegi związane z endometriozą)
- wcześniejsze ciąże ektopowe
- stosowanie wkładki domacicznej (IUD)
- wady wrodzone układu rozrodczego
- palenie papierosów, które negatywnie wpływa na transport komórki jajowej w jajowodzie
Ciąża pozamaciczna – co dalej?
Po potwierdzeniu diagnozy lekarz zdecyduje o najlepszym sposobie leczenia, zależnym od etapu ciąży i stanu zdrowia pacjentki. W niektórych przypadkach możliwe jest zastosowanie leczenia farmakologicznego, polegającego na podaniu metotreksatu – leku hamującego rozwój zarodka, co pozwala uniknąć operacji. Jest to metoda stosowana głównie wtedy, gdy ciąża ektopowa została wykryta we wczesnym stadium i nie doszło jeszcze do pęknięcia jajowodu. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna. Laparoskopia pozwala usunąć zarodek i uratować jajowód, ale jeśli doszło do jego uszkodzenia, może być konieczne jego całkowite usunięcie. Nie oznacza to jednak utraty szans na zajście w kolejną ciążę – wiele kobiet po jednostronnej salpingektomii nadal ma możliwość poczęcia dziecka.
Nie można też zapominać o aspekcie emocjonalnym. Diagnoza ciąży pozamacicznej to nie tylko problem medyczny, ale także ogromne obciążenie psychiczne. Poczucie straty, lęk przed przyszłością i pytania o kolejną próbę zajścia w ciążę są czymś zupełnie naturalnym. Dlatego tak ważne jest, aby poza leczeniem fizycznym zadbać także o wsparcie psychologiczne – w rozmowie z lekarzem, partnerem lub terapeutą.