Średni czas życia niezapłodnionej komórki jajowej to kilkanaście godzin po owulacji. W organizmie kobiety w wieku rozrodczym komórki te nieustannie dojrzewają i obumierają. Na czym dokładnie polega ten proces i jakie czynniki wpływają na żywotność komórek jajowych?
Cykl życia komórki jajowej – najważniejsze informacje
Każda kobieta rodzi się z określoną liczbą pęcherzyków, które po osiągnięciu przez nią wieku rozrodczego będą zdolne przekształcić się w dojrzałe komórki jajowe. Ta liczba jest określana już na etapie życia płodowego i nie można jej zwiększyć w przyszłości. W życiu kobiety wytwarzanych jest średnio 400-500 dojrzałych komórek jajowych.
Liczba pęcherzyków pierwotnych (z których mogą wykształcić się zdolne do zapłodnienia komórki) w jajnikach to inaczej rezerwa jajnikowa – potencjał rozrodczy jajników. Po okresie pokwitania, w każdym cyklu menstruacyjnym w pęcherzykach rozwija się kilka komórek jajowych. Z tych pęcherzyków zostanie wyodrębniony pęcherzyk dominujący (pęcherzyk Graafa), z którego w kluczowej fazie cyklu – owulacji – komórka jajowa zostaje uwolniona do jajowodu. Jeśli komórka zostanie zapłodniona przez plemnik, zagnieżdża się w jamie macicy i rozwija się ciążą. Jednak, gdy do zapłodnienia nie dojdzie, komórka obumiera i zostaje wydalona z organizmu.
Najważniejsze etapy życia komórki jajowej, to:
- Dojrzewanie – przez pierwsze 13-15 dni cyklu.
- Owulacja – uwolnienie dojrzałej komórki jajowej, około 14 dnia cyklu – pęcherzyk, w którym rozwijała się komórka jajowa pęka, a komórka zostaje uwolniona do jamy brzusznej, następnie przechwycona przez strzępki jajowodu i przemieszczana w stronę macicy.
Żywotność komórki jajowej – ile żyje Komórka?
Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka jajowa obumiera do 24 godzin. Znacznie dłużej żyją plemniki, które mogą przetrwać w drogach rodnych kobiety nawet kilka dni.
Jeśli natomiast doszło do zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik, komórka nie obumiera, a wewnątrz niej zachodzą intensywne podziały. Rozwijający się w ten sposób zarodek zagnieżdża się w jamie macicy. Stopniowo rozwija się łożysko, a zarodek przekształca się w płód.
Warto wiedzieć, że zdarzają się również owulacje mnogie – w trakcie jednego cyklu z jajników uwalnia się więcej niż jedna komórka jajowa. Gdy dwie takie komórki jajowe zostaną zapłodnione w podobnym czasie, w organizmie kobiety rozwija się dwujajowa ciąża bliźniacza.
Ile żyje komórka jajowa po owulacji?
Jak powiedzieliśmy, niezapłodniona komórka jajowa obumiera 24 godziny po uwolnieniu do jajowodu, jednak już po 12 godzinach obniża się jej zdolność do przyjęcia plemnika.
Pozytywny wpływ na jakość komórki jajowej ma ogólny dobry stan zdrowia kobiety i jej wiek.Jakość komórek jajowych sukcesywnie obniża się z każdym rokiem życia. Proces ten wyraźnie przyspiesza już po 30. roku życia. Komórki jajowe po 40 r.ż. charakteryzują się większym ryzykiem występowania wad. Na żywotność i liczbę uwalnianych komórek jajowych mają wpływ także uwarunkowania genetyczne.
Jak zwiększyć jakość i całościowo rozumianą jakość komórek jajowych?
Duże znaczenie ma prowadzony styl życia – zdrowa dieta, odpowiedni poziom aktywności fizycznej, wystarczająco długi i regularny sen, a także ograniczenie źródeł stresu. Kobiety starające się o dziecko powinny zrezygnować z używek, w tym przede wszystkim z nikotyny i alkoholu. Ponieważ owulacja i cały cykl menstruacyjny jest kontrolowany przez skomplikowane zależności hormonalne, negatywny wpływ na wytwarzanie i żywotność komórek jajowych mogą mieć choroby o podłożu endokrynnym (m.in. PCOS).
Jakość komórek obniżają też nowotwory narządów rodnych lub zlokalizowane w obrębie innych narządów, leczone agresywnymi metodami, np. chemio- lub radioterapią. W takim przypadku zaleca się zamrożenie oocytów. Tak przechowywane gamety można wykorzystać w przyszłości w zapłodnieniu metodą in vitro.
Podsumowanie – najczęściej zadawane pytania
Ile czasu żyje komórka jajowa po owulacji?
Jeśli nie dojdzie do zapłodnienia, komórka żyje w drogach rodnych kobiety około 12-24 godziny. Gdy do zapłodnienia dojdzie – 70% zapłodnionych komórek przekształca się w zarodek, z których około połowa zagnieżdża się w błonie śluzowej macicy.
Jak długo komórka jajowa jest zdolna do zapłodnienia?
Zwykle około 12 godzin po uwolnieniu do jajowodu, po tym czasie szansa na zapłodnienie maleje. Żywotność komórki jajowej zależy od wieku kobiety, jej predyspozycji genetycznych, stanu zdrowia i prowadzonego trybu życia.
Jak długo uwalnia się komórka jajowa?
Dojrzewanie komórki jajowej w pęcherzyku Graafa trwa około 2 tygodnie. Następnie pęcherzyk pęka i dochodzi do owulacji – komórka uwalnia się do jamy otrzewnej, po czym zostaje przechwycona przez jajowód i transportowana do jamy macicy.
Ile dni po owulacji może dojść do zapłodnienia?
Ponieważ po uwolnieniu się do jajowodu komórka jajowa żyje około dobę, stosunek powinien odbyć się w czasie okołoowulacyjnym. Największe szanse na uzyskanie ciąży daje współżycie w dniu owulacji lub do 2-3 dni przed jajeczkowaniem (plemniki mogą przeżyć w drogach rodnych kobiety nawet 5 dni).